YAPININ TARİHLENDİRİLMESİ
Asıl adı Agios Ioannis Prodromos (Kandilaptis, 1931, s.36) olan yapı Osmanlı belgelerinde Ayana olarak anılmakta, halk arasında Camgöz’ün Kilisesi olarak bilinmektedir.
Buradaki ilk kilise 1736’da yapılmıştır (Kandilaptis). Haldiya Metropoliti Sylvestros Lazaridis tarafından 1819 yılında restore edilmiş ve yanına Bizans üslubunda Geniseos tis Theotokou şapeli yapılmıştır.
1832 yılında Kayserili ikona ressamları baba İsaac, ve oğulları Sava ile Andreas tarafından freskolarla süslenmiştir. Daha sonra Rahibe İsagias tarafından dört odalı bir manastır yapısı, büyük bir sebze bahçesi ve çan kulesi yapılmıştır (Kandilaptis).
Kilisenin arkasında bir mezarlık olduğu bilinmekteyse de günümüze ulaşmamıştır. Kandilaptis bu mezarlıkta Alman maden mihendisi Paulle Krausse’nin 1885’te ölen oğlu Robert ile 1902’de ölen Gümüşhane’nin ilk mutasarrıf
GENEL TANIM
Eğimli bir arazi üzerinde yer alan yapı kompleksinde kilise, manastır, ayazma ve bahçeler yer alır. Bu birimler, kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda, eğime paralel olarak konumlandırılmıştır. Yapı kompleksinden günümüze manastır odalarının zemin kat duvarları, bahçe istinat duvarları ve kilise duvarları ile çevresindeki çeşitli duvar izleri ulaşmıştır.
Kilise kısmen kayaya oyularak inşa edilmiş, güneydoğu ve güneybatıdan duvarlarla çevrilmiştir. Tek nefli olduğu anlaşılan yapının güneybatı duvarındaki girişi önünde narteks kalıntısı olması muhtemel bir bölümün yıkıntısı vardır. Apsisin doğu ucunda, küçük bir geçitten geçilen kayaya oyma bir hücre vardır. Bu hücre, kaya içinde daralarak devam eden bir mağaraya açılmaktadır. Hücrenin, ayazma, mezar odası ya da postoforion odası olduğu yönünde görüşler vardır. Arazi yapısı dikkate alındığında, buranın kayalıklardan akan suyun toplandığı kilise ayazması olduğu düşünülmektedir.
